Déjà Vu Blog

Tom Fahner

We hebben allemaal wel eens een hekel aan de Nederlandse overheid. Er bekruipt ons een gevoel van onrecht wanneer die blauwe envelop weer op de deurmat valt of  als er na een dag in de stad een proces-verbaal onder de ruitenwisser ligt. De Nederlandse overheid is inderdaad niet altijd onze grote vriend, maar we kunnen er helaas niet zo veel tegenin brengen. Willem Oltmans dacht hier echter anders over en sleepte  de Staat der Nederlanden voor de rechter. Na een lang juridisch proces kreeg hij gelijk en ontving van het Rijk een koninklijke schadevergoeding van acht miljoen gulden. Wie was Willem Oltmans, deze man van 8 miljoen, en hoe kon hij deze rechtszaak winnen?

Willem Oltmans (1925-2004) was een Nederlandse journalist die na de oorlog tot de eerste lichting van Nyenrode behoorde, waar hij zijn opleiding had afgemaakt.. Na zijn opleiding werkte hij als journalist voor verschillende (internationale) dagbladen en schreef hij vooral over de internationale politiek. Als journalist zat hij de Nederlandse overheid dwars door bijvoorbeeld in 1956 een interview met Soekarno in Rome af te nemen en daarna lang met hem bevriend te blijven. Dit was tegen het zere been van de toenmalige minister van Buitenlands Zaken, Joseph Luns, die Soekarno als een ‘’persona non grata’’ bestempelde. Naast Soekarno onderhield Oltmans nauwe banden met andere dictators, waaronder Desi Bouterse en Fidel Castro.

De semi-diplomatieke banden met de verschillende wereldleiders werden door Joseph Luns zeker niet gewaardeerd en Oltmans werd na verloop van tijd ook bemoeilijkt in zijn werk als journalist. De BVD (nu AIVD) hield Oltmans voortdurend in de gaten. De aandacht die Oltmans kreeg van de veiligheidsdiensten was voor zijn werkgevers een brug te ver, waardoor hij nergens meer aan de slag kon als journalist.

Oltmans vond dat hij  gedurende zijn carrière  werd geterroriseerd door de   Nederlandse staat,  en besloot een rechtszaak  aan te spannen. Na een langdurig en meeslepend juridisch proces, werd Oltmans in 2000 door de arbitragecommissie in het gelijk gesteld en ontving een vergoeding van bijna 8 miljoen gulden. Oltmans was inderdaad in zijn werk als journalist tegengewerkt door de Nederlandse overheid.

Deze excentrieke persoonlijkheid laat zien dat strijdbaarheid en doorzettingsvermogen zege vieren, ondanks allerlei ingewikkelde omstandigheden. Wil je meer weten over Willem Oltmans en zijn besognes in de Nederlandse journalistiek? Kijk dan vooral de aflevering ‘Willem Oltmans’ van Brandpunt.

https://www.npostart.nl/profiel/12-11-2008/POW_00106756

Julia Meijer

Onze vijf zintuigen werken samen in harmonie. Twee daarvan worden vaak als de belangrijkste beschouwd: horen en zien. Eén van deze twee kunnen we missen, maar wat blijft er van onze waarnemingen over als we beide kwijt zouden raken?

Het overkwam Helen Keller (1880-1968) als klein meisje: toen ze anderhalf jaar oud was, verloor ze het vermogen om te zien en te horen. Niemand leek haar te begrijpen en Helen kreeg niks mee van de wereld om haar heen. Ze groeide op als een ontevreden en verward kind. Haar ouders beschouwden haar situatie als uitzichtloos: hoe communiceer je met iemand die niets kan zien en kan horen? 

Toen gouvernante Anne Sullivan aanklopte bij het gezin, leek de hoop voor het meisje langzaam terug te keren. Als jonge vrouw had ze maar één ambitie: een manier vinden om te communiceren met Helen. Ondanks de verklaringen van velen die Helen ontmoet hadden, was Anne ervan overtuigd dat ze te maken had met een heel slim meisje, dat simpelweg niet wist hoe ze dat moest uiten. 

Anne nam Helen naar buiten en liet koud water over haar hand stromen. Vervolgens spelde ze met haar vingers het woord ‘water’ op haar handpalm. Helen legde later uit dat dit voor haar een eerste interactie was met de wereld waar ze in leefde: ze begreep dat de koude substantie die ze voelde, correspondeerde met de beweging van de vingers die ze op haar hand voelde.

Anne en Helen ontwikkelde op deze manier een taal waardoor de Helen zich uit kon spreken. Ze leerde zo snel dat ze in staat was om naar school te gaan, en werd zelfs de eerste doofblinde die een bachelor’s degree haalde aan de universiteit. Tijdens haar collegejaren schreef ze met behulp van Anne een boek, The Story of my Life, waarin ze beschrijft hoe ze haar bijzondere jeugd heeft ervaren. Als activiste heeft ze veel bereikt voor de rechten en mogelijkheden voor mensen zoals zij.

Onze zintuigen zijn misschien belangrijker voor ons dan wat maar ook. Helen heeft bewezen dat we ze de baas kunnen zijn, als we er maar hard genoeg voor vechten. Zoals ze zelf zei: “The best and most beautiful things in the world cannot be seen or even touched – they must be felt with the heart.”

Kijktip: Helen Keller en Anne Sullivan in ‘Her Story’

Enzo Bons

Eenieder van ons is bekend met de legenden van de sirenen, de beeldschone halfgodinnen die zeelieden met bijna erotisch gezang verleidden om naar hen toe te komen. Menig reiziger zou zijn schip te pletter hebben geslagen op de rotsen rond het eiland van de sirenen. Hoewel de meeste van ons hen kennen uit de Odyssee van de Griekse dichter Homerus of recentere moderne verbeeldingen van vergelijkbare fenomenen, hoeven we helemaal niet zo ver te kijken om kennis te maken met zulke volksverhalen. Denk bijvoorbeeld aan het verhaal van de Lorelei.

De Lorelei is een hoge rots aan de binnenkant van een hele scherpe bocht in de Rijn nabij het Duitse stadje Sankt Goar. In deze bocht is de Rijn tegelijkertijd met 113 meter het smalst en met 25 meter ook het diepst. Zo ontstaat er een gevaarlijke stroming, die samen met de aanwezigheid van rotsen onder het wateroppervlak het einde van menig schip heeft betekend. Ook vandaag de dag nog verongelukken schepen rond de 555’ste Rijnkilometer. Dat gevaar werd al snel een legende, die meteen doet denken aan de Romantiek.

Volgens de legende van de Lorelei leefden er vroeger allerlei waternimfen rond de hoge rots. Dat veranderde toen de rivier steeds drukker werd bewoond en bevaren. De nimfen trokken weg uit het gebied om elders hun heil te vinden, maar één nimf kon geen afscheid van de rivier nemen en bleef alleen achter. Eenzaam zat ze daar dan, op de rots van de Lorelei. ‘s Nachts zong zij naar schippers, die door de zoete klanken van haar stem als betoverd nergens anders aandacht meer voor konden opbrengen. Zo verloren zij de controle over hun schip en vergingen met man en muis.

Het verhaal eindigt als de zoon van de lokale graaf de eenzame waternimf eens van dichtbij wil bewonderen. Hij voer naar haar toe, maar raakte ook betoverd door haar prachtige gezang. Toen de graaf dit hoorde, besloot hij voor altijd met haar af te rekenen. Hij stuurde zijn manschappen op haar af om haar ter dood te brengen. Toen zij de rots echter beklommen hadden, gooide de nimf haar parelketting onder haar wonderschone gezang in de rivier, waarna de golven tot bovenaan de rots reikten en de nimf meenamen. Daarna zou zij nooit meer zijn gezien.

Net als vele legenden is ook het verhaal van de Lorelei zijn eigen leven gaan leiden. Zo is het bezongen door de populaire band Dschingis Khan en speelde het verhaal een rol in een aflevering van Bassie en Adriaan en een Suske en Wiske strip. Tot op de dag van vandaag is de rots een populaire toeristische bestemming en is er aan de voet van de rots een beeld van de nimf te bewonderen.